Aktuelle kjelder:

Magnus Mardal: "Den eldste Aspa-ætta" i NST XXXII s. 53 ff

Noregs Kongesoger B4 s. 317-319, 323, 328, 332, 338, 341 og 361

'Sogneprest A. E. Heden: Biskop-ætten og Manvikgodset' NST XIV  s. 106ff i

Amund Stokke i ein artikkel i Gjemnesminne (1982)
Absalon Pederson Beyer i sitt verk om 'Norgis Rige' 

Kilder:
Bergen bys historie bind 1
Arna saga Biskups (Hauksson, Reykjavik 1972)

Leiv Magne Apelseth, Ulsteinvik (26)

N.M. Vaagland: Halsaboka B I s. 357

Finn Oldervik, Aure på Nordmøre (30)

S. Hasund: Det norske folks liv og historie. s. 14

Regest:
Brev frå skipsstyringsmennene (sagaen nemner ikkje namn på dei som sende brevet, men det er truleg dei det blir sagt hadde mest å seie på ferda, biskop Torgils av Stavanger, Erling Alvsson og Andres Plyt.) som kom heim med kong Håkon [Håkonssons] lik, til kong Magnus [Håkonsson]: Fortel om dei storhende som har funne stad.

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Regest:
Forlik (compositio et finalis concordia) mellom erkebiskop Jon av Nidaros og kong Magnus Håkonsson: Pga usemja mellom dei to om Nidaroskyrkjas rettar, fridomar og privilegier, særleg dei privilegia Magnus [Erlingsson] gav, har det vore ført tingingar som med råd og samtykke frå biskopar, baronar, kannikar i Nidaros og fleire andre har ført til forlik, avhengig av paveleg samtykke. I samsvar med dette gir erkebiskopen avkall på kroneofring og overhøgd over kongedømet, og berre når ingen legitim tronarving finst, skal ny konge veljast med første og viktigaste røyst for erkebiskopen og biskopane.
Kongen på si side oppgir domsrett i alle saker som etter kanonisk rett hører til det kyrkjelege forum. Utover dette oppnår erkebiskopen ei rekke handelsprivilegier, og kongen stadfester kyrkjas gamle rettar og gir den nye m o t bispe- og abbedval, endring av landslover og pengebøter, kongens tiendeplikt, trygd for pilegrimar, fritaking frå leidangsferd og leidangsskatt, og domsrett over erkebiskopens menn.
Gitt i nærvær av biskopane Torgils av Stavanger, Andres av Oslo og Askatin av Bergen; baronane Brynjolv [Jonsson], Ragnvald [Urka], Andres Gregoriusson, Eiliv av Naustdal, Andres Plytt, Aslak Gus, Bjarne Erlingsson og Tore, kongenskanslar; Nidaros kannikane Sigvat, Halvdan, Sigvard, Torfinn og Audun, og andre vise og skjønsame menn (viris prudentibus et discretis,

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Sammendrag: Overenskomst mellem Kong Magnus Haakonssön og Erkebiskop Jon om Grændserne for den verdslige og geistlige Myndighed.

I brevteksten: Andrea Plut (s. 56)

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Regest:
Forlik (compositio et finalis concordia) mellom erkebiskop Jon av Nidaros og kong Magnus [Håkonsson]: Innhaldet i hovudsak d s s i nr 109 , men med visse avvik og forliket blir ikkje gjort avhengig av paveleg samtykke. Strid om fortolkinga skal avgjerast ved voldgift av to menn, valde av kongen og erkebiskopen, og om dei ikkje blir samde kan dei oppnemne ein oppmann.

Gitt i nærvær av og under eid frå biskopane Andres av Oslo og Arne av Stavanger; baronane herr Erling [Alvsson], herr Andres Plytt, herr Gaute i Talgje, herr Bjarne Erlingsson, herr Tore Håkonsson, herr Audun Hugleiksson og herr Vigleik Audunsson; Nidaroskannikane Sigvat [Vigfusson], Erlend, Torfinn og Audun [Sørkvesson] som fullmektigar for domkapitlet, fullmektigar frå andre domkapitel og andre vise og skjønsame menn.

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Regest:
Ekskommunikasjonsbrev frå erkebiskop Jon av Nidaros mot herrane Bjarne Erlingsson i Giske og Andres Plytt.

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Regest:
Traktat om ekteskap mellom Norges konge Eirik [Magnusson] og jomfru Margareta, inngått mellom på den eine sida kong Aleksander [III] av Skottland, i hans eige og dottera jomfru Margaretas namn, og med samtykke frå sonen Aleksander og kongens råd, og på den andre sida biskop Peter av Orknøyane, baron Bjarne [Erlingsson], kanslaren magister Bjarne [Lodinsson] og bror Mauritius av fransiskanarordenen alle som utsendingar med fullmakt frå kong Eirik: Skottlands konge lovar som medgift med Margareta ein sum på 14.000 mark sterling; pengane skal utbetalast i Bergen over 4 terminar (1281-84). Halve summen kan eventuelt tilvisast som jordegods i Skottland (jfr nr 678 ). Dei norske utsendingane lovar på kong Eiriks vegner at han skal halde bryllaup med jomfrua mellom 30. august og 8. september same år, og at Margareta på bryllaupsdagen skal kronast til dronning. Som morgongåve skal ho ha 1400 markebol, og det blir gitt detaljerte føresegner om fordeling og utbetaling av medgift og morgongåve når ein av partane døyr, særskilt om døden skulle inntreffe før bryllaupet. Dersom den skotske kongen døyr utan legitim arving, har Margareta og hennar barn med kong Eirik full arverett både til trona og dei kongelege eigedomar. Eiriks og Margaretas barn har også full arve-rett i Norge etter lover og sedvanar der i landet. Dei norske utsendingane innestår for ein sum på 100.000 pund sterling som garanti for at denne traktaten er gyldig til kong Eirik fyller 14 år, og for at han da ratifiserer føresegnene og fullbyrdar ekteskapet. Pengane skal eventuelt utbetalast i Berwick; dersom så ikkje skjer, skal heile Orknøyane saman med den årlege avgifta på 100 mark (jfr nr 38 ) tilfalle Skottlands konge. Tilsvarande straffeføresegner i favør av den norske kongen gjeld dersom den skotske kongen eller jomfrua bryt traktaten. 100.000 pund skal da utbetalast i Bergen, og som trygd blir stilt heile øya Man.

I nærvær av dei norske utsendingane, Skottlands konge og hans råd, garanterer 12 namngitte skotske stormenn for at innhaldet i traktaten blir overhalde frå skotsk side. Som garantar frå norsk side lovar følgjande personar å bli att som den skotske kongens gislar til kong Eirik ved fylte 14 år har godkjent og fullbyrda ekteskapet: Riddarane Vidkun og Bjarne [Erlingsson], Jon Finnsson, Isak Gautesson, Andres Petersson, Eiliv Arnfinnsson og Audun av Slinde.

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Sammendrag: Ægteskapskont#rkattrykkfeil, kontrkat for kontrakt? mellem Erik Magnusson, konge av Norge og Margareta, datter av kong Alexander av Skotland.

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Regest:
Brev frå Loft [Helgesson] til biskop Arne av Skålholt: Oversender ein kongeleg skipan for Island (nr 327 ), og opplyser at biskopen er sterkt baktala i Norge. Loft har sjølv sett brev frå Island til den norske kongen med alvorlege klager mot begge dei islandske biskopane (nr 326 ). Fortel detaljert frå striden mellom kong [Eirik Magnusson] og erkebiskop [Jon] og dei norske geistlege. Trass i erkebiskopens ekskommunikasjon vart A[ndres Plytt] gravlagt i Apostelkyrkja; kanslaren Bjarne [Lodinsson] let bryte opp tårnet i Kristkyrkja for å ringe mot liket. Prestane vart da innkalla til kongen og gitt valet mellom å bli utlege eller å rette seg etter gammal sedvane. Herr Audun [Hugleiksson] heldt ting på Mariakyrkjegarden, der mennene til biskop Arne av Stavanger vart lyst utlege. Grunnen var at biskopen ikkje ville dei skulle betale leidang til kongen. Dei reiste frå landet, og herr Gaute i Talgje fekk godset deira. Det same skjedde med mennene til erkebiskopen i Trondheim, og erkebiskopen har ekskommunisert mange kongsmenn. Til slutt vert biskop Arne tilrådd å forlike seg med kongedømet. Rådet vil neppe gå mindre strengt fram mot geistlege i Island enn i Norge.

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Regest:
Brev frå pave Martin IV til kong Eirik [Magnusson] av Norge: Biskop A[ndres] av Oslo og Torfinn av Hamar har på vegner av alle biskopar, formenn og klerkar i Nidaros erkebispedøme overfor paven forklart bakgrunnen for semja mellom kong Magnus Håkonsson og erkebiskop [Jon] (nr 181 ). Kong Magnus [Håkonsson] hadde alltid overhalde forliket, og det same svor kong Eirik da han vart krona, i nærvær av og med samtykke frå sine formyndarar (nr 251 ). Men deretter braut kongens rådgivarar og formyndarar denne lovnaden, og innførte lover og sedvanar mot forliket og til skade for kyrkja. Dei tok ikkje omsyn til erkebiskopens protestar på eit norsk kyrkjemøte, men appellerte til den apostoliske stol mot dei såkalla nye lover (nr 285 ). Kongens formyndarar og rådgivarar ensa ikkje erkebiskopens trugsmål om ekskommunikasjon, og da Bjarne [Erlingsson] av Giske og Andres Plytt (Pluckr) vart ekskommuniserte (nr 286 ), blei dei jamvel meir heidra enn før, og Andres gravlagt i kongens kapell i Bergen da han døydde. Også erkebiskopen sende da sendemenn til paven, på same vis som kongen på ny sende ein utsending. Paven let 3 kardinalar undersøke saka, men tingingane stranda fordi kongens utsending kravde at paven skulle sende ein legat til Norge for å kalle tilbake dei tyngsler og harde vilkår kongen og hans menn hevda dei hadde måtta tåle av kyrkjas menn. Etter dette rana kongens rådgivarar både prostar, klerkar, biskopar og deira tenestemenn, tok godset deira og fengsla dei eller dreiv dei or landet. Såleis vart erkebiskopen, biskop A[ndres] av Oslo og Torfinn av Hamar drivne frå sine embete og lyste utlege, og da erkebiskopen døydde vart kongens utsending hos paven kalla heim. Paven byr kongen å få slutt på desse tilhøva.

Sammendrag: Hauk Erlendssön Lagmand og Ivar Lagmand i Bergen bevidne det Forlig, som i deres Overvær sluttedes af Andres Paalsson paa Ringheim og Halle paa Rogn med Hustru Solveig i Buagaard angaaende hendes Fordring paa Gaarden Birkjar paa Voss. (jfr. No. 98-100.)

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Sammendrag: Kong Haakon V Magnussön stadfæster Lagmændene Hauks og Ivars mæglede Forlig mellem Andres Paalssön paa Ringheim, Halle paa Rogn og Hustru Solveig i Buagaard angaaende Birkjar paa Voss.

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Sammendrag: Jon Notarius, Orm Kafle og Svein Bjarnasön udstede Vidisse af to Breve (No. 97 og 103) ang. Forlig mellem Andres Paalssön, Halle paa Rogn og Hustru Solveig i Buagaard om Birkjar paa Voss.

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Sammendrag: Andres Paalssön udsteder sit Vidnesbyrd om, hvorledes i hans Overvær Sigurd Tanne skiftede sit Gods i Ævanger med sine fire Börn, Bjarne og Gunhild efter hans förste Kone Gudrid, samt Thrond og Halgerd med hans nulevende Hustru Sigrid. Som Formyndere for de to förstnævnte vare Guttorm paa Bolstad og Haldor Erlingssön tilstede ved Arveskiftet.

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Diplomatarium Norvegicum b. 21 nr. 21  31. mars 1319

Salomon Toraldesson, korsbror i Nidaros, Bård Petersson, Sigurd Jonsson, lagmann i Trondheim, og Hallvard Karl(e)sson, lagmann i Jämtland, avsier forlikskjennelse i arvetvist mellom brødrene Arne og Sigurd Gudbrandssønner. Gjelder Aspa (i Frei).

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Dette brevet synes ikkje å vere nemnt å vere nemnt i utdraget av Aspabreva i Årbok for Nordmøre 1995.

Sammendrag: Berger Hermundssön, Lagmand i Tunsberg. og Askel Thorsteinssön vidne, at de vare tilstede i Gautagaard i Tunsberg, da Andres Paalssön paa sit Yderste gav Gaarden Sappen sammesteds for sin Sjæl til Marie Kirke.

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet

Sammendrag: Pfalzgreve Frederik medgiver sin Tjener Christopher Marschalck af Norge (d. e. Christopher Trondssön Rustung) Fölgeskrivelse i Anledning af det ham paalagte Hverv at söge hans Svigerfader Kong Christiern II be-
friet af sit haarde Fængsel.

Kilde: Dokumentasjonsprosjektet